Ngân sách nhà nước là gì? Tất tần tật về hoạt động thu – chi ngân sách

Ngân sách nhà nước là gì? Hoạt động thu – chi ngân sách đến từ những nguồn nào? Những điều này ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển kinh tế – xã hội.

Vậy thực chất ngân sách nhà nước là gì, có những đặc điểm nào? Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ chi tiết về ngân sách nhà nước. Qua đó, bạn cũng sẽ biết được hoạt động thu – chi ngân sách chi tiết nhất

Ngân sách nhà nước là gì?

Chúng ta thường xuyên nghe về ngân sách nhà nước trên các phương tiện truyền thông. Nhưng thực tế có mấy ai hiểu rõ ngân sách nhà nước là gì, nó có từ đâu.

Tại khoản 14 điều 4 luật Ngân sách nhà nước 2015 có quy định rất rõ về khái niệm ngân sách nhà nước. Cụ thể, ngân sách nhà nước là toàn bộ khoản thu, chi của nhà nước trong một khoản thời gian cụ thể do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định.

Đặc điểm của ngân sách nhà nước

• Ngân sách nhà nước gắn liền với quyền lực kinh tế – chính trị. Việc tạo lập và sử dụng nguồn ngân sách này được nhà nước tiến hành trên cơ sở pháp luật. Ngân sách nhà nước vừa được xây dựng thành một bộ luật tài chính đặc thù, vừa là bộ luật do Quốc hội thông qua.
• Ngân sách nhà nước gắn liền với sở hữu nhà nước. Trong đó, nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền định đoạt các khoản thu – chi ngân sách để thực hiện nhiệm vụ, chức năng phát triển kinh tế – xã hội.
• Ngân sách nhà nước đóng vai trò như một bản dự toán thu chi cụ thể. Dựa trên kết quả này, chính phủ sẽ xây dựng kế hoạch triển khai trong năm tài khóa tiếp theo. Ngân sách nhà nước cần được sự đồng thuận nhất trí trong quốc hội.
• Ngân sách nhà nước là bộ phận trọng yếu trong hệ thống tài chính quốc gia.
• Bản chất của ngân sách nhà nước là tính giai cấp. Trong đó, người đứng đầu một quốc gia sẽ có quyền quyết định các khoản thu – chi ngân sách.

Phân loại ngân sách nhà nước

Nhiều người khi chưa hiểu rõ ngân sách nhà nước là gì thường bị nhầm lẫn đây là nguồn ngân sách của các cơ quan trung ương. Tuy nhiên, nguồn ngân sách này được hình thành từ 2 loại đó là ngân sách trung ương và ngân sách địa phương.

• Ngân sách trung ương: Là các khoản thu – chi ngân sách nhà nước cấp cho cơ quan trung ương để thực hiện các nhiệm vụ cấp trung ương.
• Ngân sách địa phương: Bao gồm các khoản thu – chi ngân sách nhà nước cấp cho từng địa phương dùng để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể.

Hoạt động thu – chi ngân sách nhà nước chi tiết nhất

Khi tìm hiểu ngân sách nhà nước là gì, bạn sẽ làm rõ được nguồn thu ngân sách đến từ đâu. Hoạt động thu – chi ngân sách thường được thể hiện minh bạch, rõ ràng. Thông qua các kỳ họp quốc hội, chi tiết về nguồn thu – chi sẽ được đưa ra để đánh giá hiệu quả quản lý.

Nguồn thu của ngân sách nhà nước

Thực tế, nhiều người không hiểu rõ ngân sách nhà nước là gì thường nhầm lẫn nguồn ngân sách này chủ yếu là do người dân đóng thuế. Tuy nhiên ngân sách nhà nước được huy động từ nhiều nguồn. Trong đó bao gồm cả thuế, phú và các nguồn từ viện trợ tài chính.

Theo luật ngân sách Việt Nam, các khoản thu ngân sách của nhà nước sẽ được trích từ các nguồn cụ thể sau:

• Các khoản thuế, phí, lệ phí do cá nhân, tổ chức nộp theo quy định.
• Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của nhà nước như: thu hồi khoản vay, thu hồi vốn,…
• Khoản thu từ các hoạt động bán, cho thuê tài sản thuộc quyền sở hữu nhà nước.
• Khoản đóng góp, tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.
• Các khoản viện trợ bao gồm cả ODA và FDI.

Những hoạt động chi từ ngân sách nhà nước

Chi ngân sách nhà nước là việc phân bổ nguồn tài chính của nhà nước cho các hoạt động cụ thể nhằm mục đích phát triển kinh tế – xã hội. Hoạt động chi ngân sách cần đảm bảo theo nguyên tắc và quy định pháp luật. Ngân sách nhà nước Việt Nam thường được chi cho các khoản gồm:

• Các hoạt động đầu tư phát triển: xây đường – trường – trạm(bệnh viện), đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đầu tư,….
• Chi kinh phí dự trữ quốc gia.
• Các khoản chi thường xuyên cho quốc phòng, an ninh, an toàn xã hội, giáo dục, y tế,…
• Trả lãi, phí, chi phí các nguồn vốn vay.
• Chi viện trợ cho nhân dân bao gồm viện trợ khi thiên tai, lũ lụt, hạn hán, dịch bệnh,…
• Bổ sung nguồn quỹ dự trữ tài chính quốc gia, cân đối ngân sách.
• Khoản chi cố định cho lương công nhân viên chức, sự nghiệp an ninh quốc phòng,…

Như vậy hiểu rõ ngân sách nhà nước là gì sẽ giúp bạn biết được nguồn kinh phí này được thu – chi như thế nào. Đây được xem là nguồn ngân sách bắt buộc đối với mỗi quốc gia để đảm bảo hoạt động phát triển kinh tế – xã hội.

Với những thông tin trên đây chắc hẳn bạn đã hiểu rõ ngân sách nhà nước là gì và đặc điểm của nó. Nếu cần tư vấn chi tiết hơn, bạn có thể liên hệ trực tiếp tới TaiChinhPlus ngay hôm nay nhé!