Tỷ giá hối đoái là gì? 3 tác động quan trọng đối với nền kinh tế

Tỷ giá hối đoái là gì? Không phải câu hỏi xa lạ với nhiều người. Những ai làm trong ngành tài chính/ngân hàng chắc hẳn không còn xa lạ với thuật ngữ này.

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều người chưa hiểu đúng và đầy đủ ý nghĩa của thật ngữ tỷ giá hối đoái là gì. Vì thế, bài viết này nhằm mục đích giải thích rõ hơn định nghĩa, đặc điểm và tác động của tỷ giá hối đoái. Các bạn hãy cùng đón đọc và tìm hiểu về tỷ giá hối đoái ngay nhé!

Tỷ giá hối đoái là gì?

Tỷ giá đối hoái được hiểu là tỷ giá trao đổi ngoại tệ, tỷ giá đồng tiền của quốc gia này so với tỷ giá đồng tiền của quốc gia khác. Mọi người sẽ biết được một đồng tiền này sẽ trao đổi được với bao nhiêu đồng tiền khác. Trong luật ngân hàng nhà nước Việt Nam(1997) đã nêu rất rõ khái niệm này.

Theo đó, tỷ giá hối đoái là tỷ lệ giá trị giữa đồng Việt Nam và đồng nước ngoài. Nó được hình thành và thay đổi dựa trên:

– Cơ sở cung cầu ngoại tệ.

– Dưới sự điều tiết của nhà nước.

– Do ngân hàng nhà nước Việt Nam xác định.

Trong tài chính ngân hàng, tỷ giá này phản ánh giá trị của đồng tiền hai nước với nhau. Giả sử, khi đến ngân hàng ngoại thương Việt Nam ngày 21/11/2019 và thấy 1 USD = 23.260 VNĐ. Đây chính là tỷ giá hối đoái vào thời điểm đó.

Nó được coi như một loại giá cả đặc biệt. Bởi lẽ, tỷ giá này đề cập đến giá trị của tiền tệ chứ không phải hàng hóa. Khi nhìn vào ví dụ trên, bạn có cách đọc hiểu như sau:

– Đồng tiền đứng trước được quy định là đồng tiền yết giá. Trong trường hợp này, nó chính là USD.

– Đồng tiền đứng thứ hai là đồng tiền định giá. Trong ví dụ trên, nó là VNĐ.

Các chế độ tỷ giá hối đoái hiện có

Chế độ tỷ giá hối đoái đề cập đến cách một quốc gia kiểm soát đồng tiền của họ. Nó có tương quan với đồng tiền của quốc gia khác và thị trường ngoại hối. Tại mỗi thời điểm và mỗi nước, tỷ giá hối đoái sẽ khác nhau.

Tỷ giá hối đoái thả nổi

Tỷ giá hối đoái thả nổi còn biết đến với tên khác là tỷ giá hối đoái linh hoạt. Chế độ này thực hiện khi giá trị của một đồng tiền được phép dao động trên thị trường.

Đồng tiền sử dụng tỷ giá thả nổi, có tên gọi là đồng tiền thả nổi. Theo các nhà kinh tế học, chế độ này tốt hơn chế độ tỷ giá cố định. Đó là bởi vì:

– Tỷ giá thả nổi nhanh nhạy hơn với thị trường ngoại hối.

– Việc này có tác động xoa dịu các cú sốc, cũng như chu kỳ kinh doanh nước ngoài.

Tỷ giá hối đoái cố định

Tỷ giá hối đoái cố định còn có tên gọi khác là tỷ giá hối đoái neo. Khi này, giá trị của một đồng tiền được gắn với:

– Giá trị của một đồng tiền khác.

– Hoặc giá trị của một thước đo khác như: vàng, bạc, kim cương,…

Đây là một chế độ tỷ giá ngược hoàn toàn với chế độ thả nổi. Đồng tiền sử dụng lúc này được coi là đồng tiền cố định.

Tỷ giá hối đoái thả nổi có điều tiết

Nó nằm ở giữa hai chế độ tỷ giá thả nổi và cố định. Thực tế cho thấy không có đồng tiền nào được thả nổi hoàn toàn. Đó là do chúng quá bất ổn định và khó dự đoán.

Chính vì điều này nên các quốc gia thường áp dụng phương pháp thả nổi, có điều tiết. Chính phủ sẽ có sự can thiệp nhất định, không để nó hoàn toàn phản ứng theo thị trường.

Tác động của tỷ giá hối đoái lên nền kinh tế

Vậy tỷ giá hối đoái có những tác động cụ thể lên nền kinh tế như thế nào? Đây là câu hỏi được phần lớn mọi người quan tâm. Các cá nhân cũng như doanh nghiệp/tổ chức cần nắm bắt được để điều chỉnh chính sách phù hợp.

Đối với xuất nhập khẩu

Tỷ giá hối đoái sẽ tăng lên khi đồng tiền nội tệ mất giá. Nó kéo theo giá cả hàng xuất khẩu sang các nước khác sẽ rẻ hơn. Từ đó nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường quốc tế. Chính từ điều này, những lợi ích đem lại như:

Thúc đẩy nền kinh tế nhận được nhiều ngoại tệ.

Cải thiện cán cân thương mại và thanh toán quốc tế.

Đối với doanh nghiệp

Sự tác động của tỷ giá đến những doanh nghiệp lớn là rất đáng kể. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu của một công ty. Đối với những doanh nghiệp có nợ nước ngoài, điều này còn thể hiện rõ hơn nữa.

Khi có sự biến động sẽ dẫn đến phát sinh lỗ hoặc tăng cao của nợ gốc ngoại tệ. Từ đó, các doanh nghiệp mang gánh nặng kinh tế do các khoản vay quốc tế nhiều hơn.

Đối với lạm phát và tăng trưởng kinh tế

Khi xảy ra lạm phát, sức mua của đồng nội tệ sẽ giảm. Trong khi đó, tỷ giá không đổi làm cho hàng hóa trong nước đắt hơn. Người tiêu dùng, cũng vì thế, mà có xu hướng mua hàng nước ngoài nhiều hơn.

Mặt khác, vì tăng giá hàng xuất khẩu nên nhu cầu của người tiêu dùng nước ngoài sẽ giảm. Sự kết hợp hai chiều hướng này đem lại những bất lợi. Bởi lẽ, hàng hóa xuất khẩu ít đi, nhập khẩu tăng lên do nhu cầu của khách nội địa.

Phương thức xác định tỷ giá hối đoái

Có rất nhiều phương pháp xác định tỷ giá hối đoái khác nhau, tùy thuộc vào các yếu tố. Doanh nghiệp cần phải thực hiện điều này để đưa ra chính sách kinh doanh kịp thời. Thông thường, có 2 cách xác định phổ biến như sau:

Trên cơ sở ngang giá vàng: Nó sẽ so sánh hàm lượng vàng giữa hai đồng tiền với nhau.
Trên cơ sở cân bằng sức mua(giữa hai đồng tiền): Dùng để so sánh giá cả hàng hóa/dịch vụ. Qua đó, doanh nghiệp sẽ lên phương án xuất nhập khẩu cụ thể.

4 yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái

Ở phần trên, bạn đã biết được cách xác định tỷ giá hối đoái tại thời điểm nhất định. Vậy nguyên nhân gốc rễ của sự thay đổi này đến từ đâu? Dưới đây là 4 yếu tố có tác động trực tiếp, làm tăng hoặc giảm tỷ giá.

Yếu tố thương mại

Xét trên yếu tố thương mại, tỷ giá hối đoái ảnh hưởng từ hai khía cạnh khác nhau. Thứ nhất, bạn cần nhìn vào tình hình phát triển kinh tế. Giá trị đồng nội tệ tăng và kéo theo tỷ giá giảm khi:

Tốc độ tăng giá của sản phẩm xuất khẩu cao hơn tốc độ tăng của hàng nhập khẩu.
Dẫn đến, tỷ lệ trao đổi thương mại tăng theo.

Khía cạnh thứ hai cần tính đến chính là cán cân thanh toán. Đồng nội tệ giảm và đồng ngoại tê tăng khi cán cân thanh toán quốc tế cao. Điều này dẫn đến tỷ giá hối đoái cũng tăng theo.

Yếu tố lạm phát

Lạm phát là yếu tố tác động trực tiếp đến hoạt động thương mại quốc tế. Ngoài ra, nó cũng ảnh hưởng đến cung cầu ngoại tệ, thay đổi tỷ giá. Như vậy, yếu tố trên không chỉ ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng mà còn tác động vào kinh tế.

Yếu tố thu nhập

Khi thu nhập tăng, người tiêu dùng thường có xu hướng dùng đồ nhập khẩu. Điều này làm cho cầu ngoại tệ và tỷ giá tăng lên. Bên cạnh đó, nó còn khiến cho tình trạng lạm phát tăng cao hơn. Kết quả là dẫn đến sự gia tăng hối đoái.

Yếu tố lãi suất

Lãi suất có tác động đến tỷ giá là do hoạt động đầu tư nước ngoài. Nếu lãi suất ở nước ngoài thấp, nhiều người sẽ đầu tư hoặc gửi tiết kiệm ở đó. Thị trường nước ngoài nhờ vậy mà có thêm lợi nhuận, và ngoại tệ sẽ tăng lên.

Trên đây là những kiến thức quan trọng mà Tài Chính Plus muốn gửi đến độc giả. Thông qua đó, bạn có thể dễ dàng đánh giá và áp dụng vào thực tiễn doanh nghiệp mình. Hỵ vọng bài viết đã cho bạn lời giải đáp của câu hỏi tỷ giá hối đoái là gì.